Thứ Năm, 10 tháng 9, 2020

Thơ Xuân Quỳnh – bản tình ca chưa bao giờ lỗi nhịp

Xuân Quỳnh sinh (1942 - 1988), tên thật là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh. Bà vốn là một diễn viên mua từ khi mới 13 tuổi, có tài làm thơ từ nhỏ. Đến năm 19 tuổi đã có nhiều bài thơ đăng báo. Sau khóa học bồi dưỡng dành cho người viết văn trẻ do Hội nhà văn Việt Nam tổ chức, Xuân Quỳnh chính thức trở thành nhà thơ chuyên nghiệp.

Trên tao đàn văn học Việt Nam cuối 20, Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ tài hoa được nhiều độc giả yêu thích. Thơ Xuân Quỳnh chủ yếu đề cập đến những vấn đề nội tâm: tình yêu lứa đôi, tình yêu gia đình, kỷ niệm tuổi thơ. Nói một cách khác, thơ của bà là thơ hướng nội, thể hiện rất rõ tâm trạng cá nhân.

Điều đặc biệt trong thơ Xuân Quỳnh là bà không sáo tạo câu chủ mà viết một cách chân thật, mộc mạc, chân thành, dung dị những gì mình đã nghe, đã thấy, đã trải nghiệm trong cuộc đời. Dưới đây là những bài thơ nổi tiếng nhất của nhà thơ Xuân Quỳnh được hocde.vn sưu tầm lại, bạn hãy tham khảo nhé!

1. Sóng

Dữ dội và dịu êm

Ồn ào và lặng lẽ

Sông không hiểu nổi mình

Sóng tìm ra tận bể

 

Ôi con sóng ngày xưa

Và ngày sau vẫn thế

Nỗi khát vọng tình yêu

Bồi hồi trong ngực trẻ

 

Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em

Em nghĩ về biển lớn

Từ nơi nào sóng lên?

 

Sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu?

Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau

 

Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước

 

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức

 

Dẫu xuôi về phương bắc

Dẫu ngược về phương nam

Nơi nào em cũng nghĩ

Hướng về anh - một phương

 

Ở ngoài kia đại dương

Trăm nghìn con sóng đó

Con nào chẳng tới bờ

Dù muôn vời cách trở

 

Cuộc đời tuy dài thế

Năm tháng vẫn đi qua

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa

 

Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu

Để ngàn năm còn vỗ

Đây là bài thơ nổi tiếng và khá quen thuộc với khá nhiều bạn đọc. Cảm hứng sáng tác bài thơ bắt nguồn từ một chuyến đi thực tế của nhà thơ ở vùng biển Diêm Điền của tình Thái Bình. Tác phẩm xuất bản vào năm 1968, in trong tập Hoa dọc chiến hào.

“Sóng” được viết bằng trái tim rạo rực yêu đời của cô gái 25 tuổi nên vừa mạnh liệt, vừa đằm thắm lại thiết tha chân thành. Nhà thơ đã không e ngại thể hiện tình yêu nồng cháy trong trái tim mình.

Các con sóng: dữ dội và dịu êm, ông ào và lặng lẽ….nó chẳng khác gì tình yêu của em vậy. Sóng có bao nhiêu cung bậc thì tình yêu của người phụ nữ cũng có bất nhiêu cung bậc. Đó là thứ tình cảm sắt son, thủy chung, nồng nàn, tha thiết và luôn khát vọng dâng trào. Khát vọng được sống, được tự do yêu đương như những con sóng được tự do vẫy vùng ngoài biển lớn.

2. Gió Lào cát trắng

Ngọn gió Lào cát trắng của đời tôi

Tôi của cát của gió Lào khắc nghiệt

 

Trong gió nóng những trưa hè ngột ngạt

Mẹ ru tôi hạt cát sạn hàm răng

Vừa lớn khôn tôi đã biết đào hầm

Dưới bom đạn gió Lào vẫn thổi

Và trên cát lại thêm cồn cát mới

Cỏ mặt trời lăn như bánh xe

Cuộc đời tôi có cát chở che

Khi đánh giặc cát lại làm công sự

Máu đồng đội và máu tôi đã đổ

Trên cát này mà gió quạt vừa se

Cây tôi trồng chưa đủ bóng che

Bom giặc cắt lá cành tơi tả

Củ khoai ở đây nhỏ hơn củ khoai cánh đồng màu mỡ

 

Trái mãng cầu rám vỏ - gió đi qua

Đọng nắng thôi, cát chẳng đọng mưa

Bàn chân lún bàn chân thêm bỏng rát

Giữa gió cát, giữa những ngày ác liệt

Tôi nghĩ về tha thiết một màu xanh

Một rừng cây trĩu quả trên cành

Tôi vun gốc và tay tôi sẽ hái

Nhà của tôi, tôi sẽ về dựng lại

Ánh ngói hồng những gương mặt mai sau

 

Em mới về em chưa thấy gì đâu

Chỉ có cát và gió Lào quạt lửa

Ngọn gió bỏng khi đi thành nỗi nhớ

Cát khô cằn ở mãi hoá yêu thương

Dẫu đôi khi tôi chẳng bằng lòng

Với cái cát làm bàn chân rát bỏng

Với cái gió làm chín lừ da mặt

Mảnh đất cằn khoai sắn ít sinh sôi

Tôi sẵn lòng đem hiến cả đời tôi

Cho cát trắng và gió Lào quạt lửa.

3. Tự hát

Chả dại gì em ước nó bằng vàng

Trái tim em, anh đã từng biết đấy

Anh là người coi thường của cải

Nên nếu cần anh bán nó đi ngay

 

Em cũng không mong nó giống mặt trời

Vì sẽ tắt khi bóng chiều đổ xuống

Lại mình anh với đêm dài câm lặng

Mà lòng anh xa cách với lòng em

 

Em trở về đúng nghĩa trái tim

Biết làm sống những hồng cầu đã chết

Biết lấy lại những gì đã mất

Biết rút gần khoảng cách của yêu tin

 

Em trở về đúng nghĩa trái-tim-em

Biết khao khát những điều anh mơ ước

Biết xúc động qua nhiều nhận thức

Biết yêu anh và biết được anh yêu

 

Mùa thu nay sao bão giông nhiều

Những cửa sổ con tàu chẳng đóng

Dải đồng hoang và đại ngàn tối sẫm

Em lạc loài giữa sâu thẳm rừng anh

 

Em lo âu trước xa tắp đường mình

Trái tim đập những điều không thể nói

Trái tim đập cồn cào cơn đói

Ngọn lửa nào le lói giữa cô đơn

 

Em trở về đúng nghĩa trái-tim-em

Là máu thịt, đời thường ai chẳng có

Cũng ngừng đập lúc cuộc đời không còn nữa

Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi

Tự hát là một trong những bài thơ hay của ngòi bút Xuân Quỳnh sáng tác vào năm 1984, trích trong tập thơ cùng tên của nữ sĩ. Thi phẩm này mang đậm phong cách trữ tình hướng nội của nhà thơ.

Tự hát là lời của một trái tim đang yêu và khao khát được yêu. Trái tim ấy bình dị nhưng luôn mãnh liệt khát khao dâng hiến. Chỉ những ai đang yêu, đang trải qua những cảm xúc rất thật trong tình yêu mới có thể “tự hát” giai điệu tình yêu ngọt ngào, sâu lắng đến thế.

4. Mẹ Của Anh

Phải đâu mẹ của riêng anh

Mẹ là mẹ của chúng mình đấy thôi

Mẹ tuy không đẻ không nuôi

Mà em ơn mẹ suốt đời chưa xong

Ngày xưa má mẹ cũng hồng

Bên anh mẹ thức lo từng cơn đau

Bây giờ tóc mẹ trắng phau

Để cho mái tóc trên đầu anh đen

Đâu con dốc nắng đường quen

Chợ xa gánh nặng mẹ lên mấy lần

Thương anh thương cả bước chân

Giống bàn chân mẹ tảo tần năm nao

Lời ru mẹ hát thuở nào

Chuyện xưa mẹ kể lẫn vào thơ anh

Nào là hoa bưởi hoa chanh

Nào câu quan họ mái đình cây đa

Xin đừng bắt chước câu ca

Đi về dối mẹ để mà yêu nhau

Mẹ không ghét bỏ em đâu

Yêu anh em đã là dâu trong nhà

Em xin hát tiếp lời ca

Ru anh sau nỗi lo âu nhọc nhằn

Hát tình yêu của chúng mình

Nhỏ nhoi giữa một trời xanh khôn cùng

Giữa ngàn hoa cỏ núi sông

Giữa lòng thương mẹ mênh mông không bờ

Chắc chiu từ những ngày xưa

Mẹ sinh anh để bây giờ cho em.

Mẹ của anh là bài thơ gây xúc động lòng người, làm thổn thức trái tim của nhiều người đọc nhất. Lời thơ mộc mạc, chân thành, gần gũi và rất đỗi đời thường. Đây là bài thơ tác giả viết để tặng mẹ chồng của mình với lòng biết ơn sâu sắc. Đó là lời thủ thỉ chân tình của Xuân Quỳnh với bà Vũ Thị Khánh là mẹ của nhạc sĩ tài hoa Lưu Quang Vũ.

5. Thơ tình cuối mùa thu

Cuối trời mây trắng bay

Lá vàng thưa thớt quá

Phải chăng lá về rừng

Mùa thu đi cùng lá

Mùa thu ra biển cả

Theo dòng nước mênh mang

Mùa thu vào hoa cúc

Chỉ còn anh và em

Chỉ còn anh và em

Là của mùa thu cũ

Chợt làn gió heo may

Thổi về xao động cả:

Lối đi quen bỗng lạ

Cỏ lật theo chiều mây

Đêm về sương ướt má

Hơi lạnh qua bàn tay

Tình ta như hàng cây

Đã qua mùa gió bão

Tình ta như dòng sông

Đã yên ngày thác lũ

Thời gian như là gió

Mùa đi cùng tháng năm

Tuổi theo mùa đi mãi

Chỉ còn anh và em

Chỉ còn anh và em

Cùng tình yêu ở lại...

- Kìa bao người yêu mới

Đi qua cùng heo may

Thơ tình cuối mùa thu là bài thơ Xuân Quỳnh hay mà hocde.vn muốn dành tặng bạn đọc. Nó được trích trong tập thơ Tự hát xuất bản năm 1984 của nữ sĩ này. Điểm ấn tượng của bài thơ là cách miêu tả khung cảnh vào thu rất chân thực, rất sinh động. Đặc biệt hơn, bài thơ mang đến một cách nhìn mới, một cách biểu đạt tình yêu mới mẻ, lãng mãn rất riêng của Xuân Quỳnh.

6. Thuyền và biển

Em sẽ kể anh nghe

Chuyện con thuyền và biển:

“Từ ngày nào chẳng biết

Thuyền nghe lời biển khơi

Cánh hải âu, sóng biếc

Đưa thuyền đi muôn nơi

Lòng thuyền nhiều khát vọng

Và tình biển bao la

Thuyền đi hoài không mỏi

Biển vẫn xa... còn xa

Những đêm trăng hiền từ

Biển như cô gái nhỏ

Thầm thì gửi tâm tư

Quanh mạn thuyền sóng vỗ

Cũng có khi vô cớ

Biển ào ạt xô thuyền

(Vì tình yêu muôn thuở

Có bao giờ đứng yên?)

Chỉ có thuyền mới hiểu

Biển mênh mông nhường nào

Chỉ có biển mới biết

Thuyền đi đâu, về đâu

Những ngày không gặp nhau

Biển bạc đầu thương nhớ

Những ngày không gặp nhau

Lòng thuyền đau - rạn vỡ

Nếu từ giã thuyền rồi

Biển chỉ còn sóng gió”

Nếu phải cách xa anh

Em chỉ còn bão tố

Hình ảnh xuyên suốt trong bài thơ là thuyền và biển. Đó là biểu tượng của người con gái và người con trai trong tình yêu. Tình yêu của anh và em luôn khăng khít, gắn bó bền nhau chẳng thể tách rời như thuyền và biển vậy. Dẫu xa cách ngàn dặm, dẫu phải trải qua nhiều phong ba bão tố thì nó vẫn vẹn nguyên, như nhất.

Bởi thế, Thuyền và biển của Xuân Quỳnh trở thành bản tình ca tuyệt vời về tình yêu, là lời tỏ tình ngọt ngào nhất cho mọi cặp đôi đang yêu. Bài thơ trích trong tập Chồi biếc in năm 1963 và đã được phổ rất thành công năm 1981.

7. Lời ru của mẹ

Lời ru ẩn nơi nào

Giữa mênh mang trời đất

Khi con vừa ra đời

Lời ru về mẹ hát

 

Lúc con nằm ấm áp

Lời ru là tấm chăn

Trong giấc ngủ êm đềm

Lời ru thành giấc mộng

 

Khi con vừa tỉnh giấc

Thì lời ru đi chơi

Lời ru xuống ruộng khoai

Ra bờ ao rau muống

 

Và khi con đến lớp

Lời ru ở cổng trường

Lời ru thành ngọn cỏ

Đón bước bàn chân con

 

Mai rồi con lớn khôn

Trên đường xa nắng gắt

Lời ru là bóng mát

Lúc con lên núi thẳm

Lời ru cũng gập ghềnh

Khi con ra biển rộng

Lời ru thành mênh mông.

8. Bàn tay em

Gia tài em chỉ có bàn tay

Em trao tặng cho anh từ ngày ấy

Những năm tháng cùng nhau anh chỉ thấy

Quá khứ dài là mái tóc em đen

Vui, buồn trong tiếng nói, nụ cười em

Qua gương mặt anh hiểu điều lo lắng

Qua ánh mắt anh hiểu điều mong ngóng

Anh nghĩ gì khi nhìn xuống bàn tay?

 

Bàn tay em ngón chẳng thon dài

Vết chai cũ, đường gân xanh vất vả

Em đánh chắt chơi chuyền thuở nhỏ

Hái rau rền rau rệu nấu canh

Tập vá may, tết tóc một mình

Rồi úp mặt lên bàn tay khóc mẹ

Đường tít tắp, không gian như bể

Anh chờ em cho em vịn bàn tay

Trong tay anh, tay của em đây

Biết lặng lẽ vun trồng gìn giữ

Trời mưa lạnh tay em khép cửa

Em phơi mền vá áo cho anh

Tay cắm hoa, tay để treo tranh

Tay thắp sáng ngọn đèn đêm anh đọc

Năm tháng đi qua mái đầu cực nhọc

Tay em dừng trên vầng trán lo âu

Em nhẹ nhàng xoa dịu nỗi đau

Và góp nhặt niềm vui từ mọi ngả

Khi anh vắng bàn tay em biết nhớ

Lấy thời gian đan thành áo mong chờ

Lấy thời gian em viết những dòng thơ

Để thấy được chúng mình không cách trở...

Bàn tay em, gia tài bé nhỏ

Em trao anh cùng với cuộc đời em

Bài thơ Bàn tay em rút ra từ tập thơ Tự hát của nữ sĩ Xuân Quỳnh. Hình ảnh nổi bật trong thơ là đôi bàn tay nhỏ nhắn, chịu thương, chịu khó, đảm đang, tháo vát, tảo tần hy sinh, yêu chồng thương con… của em - nhân vật trữ tình. Phải chăng em ở đây là hiện thân của nhà thơ Xuân Quỳnh.

9. Hoa cỏ may

Lối cũ em về nay đã thu

Lối cũ em về nay đã thu

Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ,

Không gian xao xuyến chuyển sang mùa.

Tên mình ai gọi sau vòm lá,

Lối cũ em về nay đã thu.

Mây trắng bay đi cùng với gió,

Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ.

Đắng cay gửi lại bao mùa cũ,

Thơ viết đôi dòng theo gió xa.

Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may

Áo em sơ ý cỏ găm đầy

Lời yêu mỏng mảnh như màu khói,

Ai biết lòng anh có đổi thay?

Bài thơ vẽ lên khung cảnh thu thật đẹp, tự nhiên, hoang sơ khi tiết trời vừa chuyển mùa. Một bức tranh thu đẹp, xao xuyến khiến lòng người ngẩn ngơ. Nó gợi người ta nhớ về những ký ức cũ, mùa thu cũ với bao nỗi niềm thầm kín.

Tác giả chọn hình ảnh hoa cỏ may làm trung tâm của bài thơ. Đó là loài hoa không sắc, không hương, rất mộc mạc, giản dị, chân chân chất. Hoa cỏ may nhỏ nhắn nhưng nó có thể bay đến mọi nơi, đặt chân đến mọi miền theo từng cơn gió. Em hy vọng tình anh cũng chân thành như thế.

10. Chuyện cổ tích về loài người

Trời sinh ra trước nhất

Chỉ toàn là trẻ con

Trên trái đất trụi trần

Không dáng cây ngọn cỏ

Mặt trời cũng chưa có

Chỉ toàn là bóng đêm

Không khí chỉ màu đen

Chưa có màu sắc khác

Mắt trẻ con sáng lắm

Nhưng chưa thấy gì đâu!

Mặt trời mới nhô cao

Cho trẻ con nhìn rõ

Màu xanh bắt đầu cỏ

Màu xanh bắt đầu cây

Cây cao bằng gang tay

Lá cỏ bằng sợi tóc

Cái hoa bằng cái cúc

Màu đỏ làm ra hoa

Chim bấy giờ sinh ra

Cho trẻ nghe tiếng hót

Tiếng hót trong bằng nước

Tiếng hót cao bằng mây

Những làn gió thơ ngây

Truyền âm thanh đi khắp

Muốn trẻ con được tắm

Sông bắt đầu làm sông

Sông cần đến mênh mông

Biển có từ thuở đó

Biển thì cho ý nghĩ

Biển sinh cá sinh tôm

Biển sinh những cánh buồm

Cho trẻ con đi khắp

Đám mây cho bóng rợp

Trời nắng mây theo che

Khi trẻ con tập đi

Đường có từ ngày đó

Nhưng còn cần cho trẻ

Tình yêu và lời ru

Cho nên mẹ sinh ra

Để bế bồng chăm sóc

Mẹ mang về tiếng hát

Từ cái bống cái bang

Từ cái hoa rất thơm

Từ cánh cò rất trắng

Từ vị gừng rất đắng

Từ vết lấm chưa khô

Từ đầu nguồn cơn mưa

Từ bãi sông cát vắng...

 

Biết trẻ con khao khát

Chuyện ngày xưa, ngày sau

Không hiểu là từ đâu

Mà bà về ở đó

Kể cho bao chuyện cổ

Chuyện con cóc, nàng tiên

Chuyện cô Tấm ở hiền

Thằng Lý Thông ở ác...

Mái tóc bà thì bạc

Con mắt bà thì vui

Bà kể đến suốt đời

Cũng không sao hết chuyện

 

Muốn cho trẻ hiểu biết

Thế là bố sinh ra

Bố bảo cho biết ngoan

Bố dạy cho biết nghĩ

Rộng lắm là mặt bể

Dài là con đường đi

Núi thì xanh và xa

Hình tròn là trái đất...

 

Chữ bắt đầu có trước

Rồi có ghế có bàn

Rồi có lớp có trường

Và sinh ra thầy giáo...

Cái bảng bằng cái chiếu

Cục phấn từ đá ra

Thầy viết chữ thật to

“Chuyện loài người” trước nhất

Thơ Xuân Quỳnh luôn có sức hấp dẫn đặc biệt với người đọc. Tuyên ngôn tình yêu trong thơ bà qua bao năm tháng, qua bao thế hệ vẫn là bản tình không lỗi hề lỗi nhịp. Hy vọng những thi phẩm tuyệt vời nói trên của nữ sĩ Xuân Quỳnh sẽ là món quà tuyệt vời cho tâm hồn và trái tim của nhiều người. Hãy đọc, suy ngẫm cùng hocde.vn bạn nhé!

Coi nguyên bài viết ở : Thơ Xuân Quỳnh – bản tình ca chưa bao giờ lỗi nhịp


by via Học Dễ - Giúp bạn học tập dễ dàng hơn - Feed

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét